Η ΠΤΩΣΗ ΤΟΥ ΑΕΡΟΠΛΑΝΟΥ ΠΟΥ ΜΕΤΕΦΕΡΕ ΤΟΝ ΤΣΑΟΥΣΕΣΚΟΥ

Ἡ πτῶσις τοῦ σεμνοῦ βιοπαλαιστοῦ

Νικολάε Τσαουσέσκου ἐκ τῶν νεφῶν…

ΡΟΥΜΑΝΙΚΕΣ ΒΡΑΔΙΕΣ

            Εἶναι τὸ ἥσυχο κυριακάτικο βράδυ

                                       ποὺ ξαπλωμένος διαβάζω τὴν ἀριστερὴ ἐφημερίδα.

                                      Τὸ ἄρθρο ξεσκεπάζει χρεοκόπους καὶ διασπαστές

                   στὴν κάτω γωνιὰ τῆς ἀπέναντι σελίδας

                               ὁ σεμνὸς βιοπαλαιστὴς Νικολάε Τσαουσέσκου,

      ἐγκρίνει τὴ βραδινή μου ἠρεμία.

                                     Τὸ πρόσωπό του ἀπηχεῖ μιὰ οὐσιαστικὴ καμινάδα

Ἢ τὸ Γαλάτσι—

                              Ἕνας κολοσσὸς τῆς ρουμάνικης σιδηρουργίας.

                                    Γιάννης ΠΑΤΙΛΗΣ, Κέρματα, 1980

Ὅταν ὁ Γιάννης Πατίλης ἔγραφε τὸ παραπάνω ποίημα, ἐγὼ βρισκόμουν στὴν χώρα τοῦ «σεμνοῦ βιοπαλαιστοῦ» Νικολάε Τσαουσέσκου. Ἤμουν ἕνας ἀπὸ τοὺς χιλιάδες νεαροὺς ἕλληνες ποὺ ἐπιζητοῦσαν ἕνα πτυχίο, γιὰ νὰ ἱκανοποιήσουν τὶς στρεβλὲς ἀντιλήψεις δεκαετιῶν, δικές τους ἀλλὰ τῆς ἑλληνικῆς κοινωνίας. Βρέθηκα ἐκεῖ ὅπως χιλιάδες ἄλλοι, ὀπαδὸς τοῦ κομμουνισμοῦ καὶ τῆς «κοινωνικῆς ἀλλαγῆς». Ἀπὸ τὴν πρώτη στιγμὴ ποὺ πάτησα τὸ πόδι μου στὴν χώρα, κάτι δὲν μοῦ πήγαινε καλά. Ἄλλωστε καὶ τὸ ἑλληνικὸ Κόμμα δὲν εἶχε καλὴ γνώμη γιὰ τὸν “σεμνὸ βιοπαλαιστὴ” ποὺ ἀναφέρει ὁ Πατίλης στὸ ποίημα. Ὡστόσο, μᾶς ἐφιστοῦσε τὴν προσοχή: μπορεῖ καὶ νὰ χει πάρει ἕναν στραβὸ δρόμο ὁ Τσαουσέσκου, κάποτε ὅμως ὅλα θὰ διορθωθοῦν ἀφοῦ ἡ Ρουμανία εἶναι ἀνεπιστρεπτὶ μιὰ χώρα σοσιαλιστική!!! Ἔτσι, ἐμεῖς οἱ κνίτες ἔπρεπε νὰ ὑπακοῦμε στὴν κομματικὴ γραμμή: νὰ ὑπερασπιζόμαστε τὸ καθεστώς, νὰ μὴν χαλᾶμε δολάρια στὴ μαύρη ἀγορὰ –αὐτὸ ἦταν καθῆκον ποὺ ἀπέρρεε ἀπὸ τὴν ἀλληλεγγύη καὶ τὸν προλεταριακὸ διεθνισμὸ– νὰ ἔχουμε τὸ νοῦ μας καὶ νὰ προσέχουμε γενικὰ τὴν ἰμπεριαλιστικὴ περικύκλωση…

Ἕνας θλιβερὸς κόσμος! Γύρω μας τὰ ἀδέσποτα παιδιὰ τῶν δρόμων νὰ ζητιανεύουν, οἱ ἀλκοολικοὶ ξαπλωμένοι πάνω στὸ χιόνι. Οἱ οὐρὲς γιὰ τὴν προμήθεια προϊόντων ἀπὸ τὰ μεσάνυχτα νὰ ἐπεκτείνονται καὶ ν’ ἀγκαλιάζουν τετράγωνα ὁλόκληρα μέσα σὲ πολικὲς θερμοκρασίες. Ἡ διαφθορὰ γενικευμένη. Ἕνα τρομερὸ σόκ, ποὺ μερικοὶ τὸ ξεπέρασαν γρήγορα, ἄλλοι ἀργά, ἄλλοι δὲν κατάλαβαν τίποτα μὰ πολλοί, πάρα πολλοὶ –ἐννοῶ τοὺς ὀργανωμένους– τὸ ἔκαναν γαργάρα καὶ ἀπήλαυσαν σχετικὰ μιὰ ζωὴ ποὺ δὲν τὴν εἶχαν φανταστεῖ στὴν Ἑλλάδα, εἰδικὰ ἐκεῖνοι ποὺ εἶχαν ἀρκετὰ δολάρια στὴν τσέπη.

Ἐκεῖ ἀκούγαμε διάφορες ἱστορίες τρέλας γιὰ τὸ παρελθὸν καὶ τὸ παρόν. Ὁ μεγάλος ἡγέτης βρισκόταν παντοῦ: στοὺς τοίχους τῶν δημόσιων κτηρίων, στὶς σχολικὲς αἴθουσες, στὶς αἴθουσες τῶν ἀεροδρομίων, παντοῦ… Ἐμεῖς τὸν ἀποκαλούσαμε συνωμοτικὰ Λάκη. Εἶχε δημιουργηθεῖ μιὰ παράλληλη γλώσσα, μὲ τὴν ὁποία αἰσθανόμασταν ἀσφάλεια νὰ ἐπικοινωνοῦμε στοὺς δημόσιους χώρους. Ἔτσι λέγαμε ὁ Λάκης ἢ ὁ nenea ὅταν ἀναφερόμασταν στὸν  Τσαουσέσκου, τὰ πράσινα, ἐννοώντας τὰ δολάρια, ἡ θείτσα ἐννοώντας τὴ σύζυγο τοῦ Γραμματέα κλπ-κλπ.

Εἶναι γεγονός, πὼς σὲ κάθε καθεστὼς ἀνελευθερίας ἀναπτύσσεται μιὰ ἄνευ προηγουμένου ἀνεκδοτολογία. Ὅπως καὶ κατὰ τὴν περίοδο τῆς δικτατορίας τῶν συνταγματαρχῶν, ἔτσι καὶ ἐπὶ τῆς σατραπείας Τσαουσέσκου κυκλοφοροῦσαν χιλιάδες ἀνέκδοτα καὶ ἱστορίες γι’ αὐτὸν καὶ τὴν οἰκογένειά του. Ὁ μέγας καθοδηγητὴς ἦταν «καθημερινά» τὸ πρόσωπο τῆς ἡμέρας. Στὸ ραδιόφωνο, στὴν τηλεόραση, στὶς ἐφημερίδες παντοῦ. Ἀπὸ τὸν κόσμο ἄκουγες τερατώδεις ἱστορίες, ἀφοῦ ἡ λαϊκὴ φαντασία μεγαλοποιεῖ τὶς περισσότερες φορὲς τὰ πράγματα…

Ἕνα χειμωνιάτικο βράδυ, περιμένοντας στὸ σαλόνι τῆς φοιτητικῆς ἑστίας IPCD ἢ ἀλλιῶς Caminul 12, ὅπου βρισκόταν τὸ μοναδικὸ τηλέφωνο, νὰ μὲ καλέσουν οἱ γονεῖς μου ἀπὸ τὴν Ἑλλάδα, ἔπιασα κουβέντα μὲ τὸν «πορτάρη», τὸν θυρωρό. Ἦταν ἕνας ψηλός, παχὺς τσαράνος  –χωρικός– μὲ ἕνα τεράστιο γούνινο καφτάνι καὶ κατακόκκινη μύτη. Τὸν ἔλεγαν Ioan. Ἦταν ὁ καλός, γιατί ὑπῆρχε κι ἕνας ἄλλος στὴν πρωινὴ βάρδια ποὺ μᾶς δημιουργοῦσε μικροπροβλήματα γιὰ νὰ μᾶς παίρνει κανένα τσιγάρο ἢ κανένα μπουκάλι κονιάκ.  Ἔπιασα τὴν κουβέντα λοιπόν, μὲ τὸ γέρο Ioan καὶ σιγὰ-σιγὰ ἡ κουβέντα μας ἦρθε στὶς «ἱστορικὲς στιγμὲς ποὺ εἶχε ζήσει νέος. Τὸν κέρασα τσιγάρο. Μιλήσαμε ἐκεῖνο τὸ βράδυ γιὰ τὶς συνωμοσίες ποὺ ἔκαναν οἱ “ἐχθροί του Λαού”. Μιλοῦσε γιὰ γεγονότα τῆς δεκαετίας τοῦ ’40 καὶ τοῦ’50. μοῦ ἔλεγε ὅτι νέος ἄκουσε τὸν Lucrețiu Pătrășcanu –ἡγετικὸ στέλεχος τοῦ ΚΚΡ– νὰ λέει σὲ μιὰ συγκέντρωση στὸ Cluj, ὅτι πρὶν γίνει κομμουνιστὴς τὴν δεκαετία τοῦ ’20, εἶχε γεννηθεῖ ρουμάνος…

—Αὐτὸν τὸν ἄνθρωπο ποὺ λὲς κυρ’ Δημήτρη τὸν συνέλαβαν «οἱ σταλινικοὶ» καὶ τὸν σκότωσαν τὸ 1954… Ἤμουν φαντάρος στὴ φυλακὴ ποὺ τὸν εἶχαν κλείσει, ὅταν ὑπηρετοῦσα τὴ θητεία μου στὸν στρατὸ τὸ ’52.… Αὐτὸς ἦταν ἀληθινὸς κομμουνιστής..! Δάκρυσε. Κοίταξε ἔξω ἀπὸ τὸ λερωμένο τζάμι.

—Κάνει κρύο, εἶπε. Καὶ μετὰ ἀπὸ λίγο, ἀνάβοντας δεύτερο τσιγάρο συνέχισε. Τὸν σκότωσαν οἱ σταλινικοί… εὐτυχῶς ὁ Σὲφ ποὺ ἔχουμε τώρα, (ἐννοοῦσε τὸν Τσαουσέσκου), τὸν ἀποκατέστησε… Εἶναι καλὸς ὁ Σὲφ ποὺ ἔχουμε… Ἀλλὰ ὑπάρχουν δυσκολίες στὴν τροφοδοσία…

Ἐγὼ τὸν ἄκουγα σκεπτόμενος πὼς σ’ αὐτοὺς τοὺς ἁπλοϊκοὺς ἀνθρώπους στηρίζεται τὸ καθεστώς. 

—Νὰ τὸν ἔχει ὁ Θεὸς καλὰ συνέχισε, εἶναι ἀληθινὸς Ρουμάνος ὁ Σέφ. Οἱ δυσκολίες ποὺ ἔχουμε τώρα ὀφείλονται στοὺς ρώσους. Αὐτοὶ μᾶς τὰ παίρνουν ὅλα καὶ δὲν ἀφήνουν τίποτε γιὰ τὸ λαό μας. Ἀλλὰ ὁ σέφ, θὰ τὸ σταματήσει αὐτό…

Ἔγινε σιωπή. Ἐγὼ ἔκανα πῶς κοιτάζω τὴν ὥρα.

—Δὲν εἶναι ἀργὰ, εἶπε. Καὶ τραβώντας μιὰ ρουφηξιὰ ἀπὸ τὸ τσιγάρο του συνέχισε τὴν προηγούμενη κουβέντα:

—Κυρ’ Δημήτρη, ὁ Σέφ, δὲν τοὺς θέλει τοὺς ρώσους. Ξέρεις τὸ ’57, οἱ ρῶσοι ἔριξαν τὸ ἀεροπλάνο γιὰ νὰ τὸν σκοτώσουν… ἀλλὰ ἀντὶ τοῦ Σέφ, σκότωσαν τὸν Grigore Preoteasa, τὸν καλύτερο φίλο του Σέφ… Γιὰ σκέψου νὰ εἶχαν σκοτώσει τὸν Σέφ, δὲν θὰ ὑπῆρχε Ρουμανία σήμερα…

Κάτι τέτοιο τὸ ἄκουγα πρώτη φορά.

—Ποιόν; τὸν ρώτησα ἔκπληκτος…

—Τὸν Τσαουσέσκου μοῦ λέει… καὶ μοῦ περιγράφει μὲ λεπτομέρειες τὴν πτώση τοῦ ἀεροπλάνου. Ἔτσι πληροφορήθηκα ὅτι ὁ Τσαουσέσκου εἶχε πέσει ἀπὸ ἀεροπλάνο στὸ ἀεροδρόμιο Βνούκοβο τῆς Μόσχας καὶ διεσώθη…

Τὰ συντρίμια τοῦ ILIUSIN στὸ Βνούκοβο

ΤΑ ΓΕΓΟΝΟΤΑ ΧΩΡΙΣ ΜΥΘΟΥΣ:

 Ἦταν 4 Νοεμβρίου τοῦ 1957. Ἀντιπροσωπεῖες ἀπὸ ὅλα τα Κομμουνιστικὰ Κόμματα ὅδευαν μὲ διάφορα μέσα πρὸς τὴν Μόσχα γιὰ νὰ συνεορτάσουν μὲ τὴν σοβιετικὴ ἡγεσία, τὰ 40 χρόνια τῆς Σοσιαλιστικῆς Ἐπανάστασης τοῦ 1917. Μὲ ἀεροπλάνα καὶ βαπόρια, παράνομοι καὶ νόμιμοι κομμουνιστὲς ἀπὸ ὅλες τὶς χῶρες πήγαιναν γιὰ τὸ ἐτήσιο προσκύνημα στὴν Μέκκα τοῦ κομμουνισμοῦ, γιὰ νὰ γιορτάσουν τὰ 40 χρόνια της Ἐπανάστασης.

Τὸ ΚΚ Ρουμανίας ἀποφάσισε νὰ στείλει πολυπληθῆ ἀντιπροσωπεία. Ὁ Γ.Γ. τοῦ Κόμματος, Gheorghe Georghiu Dej, ἐπικαλέστηκε ἰατρικοὺς λόγους (εἶχε γρίππη) καὶ δὲν ταξίδεψε στὴν Μόσχα. Στὴν ρουμανικὴ ἀντιπροσωπεία συμμετεῖχαν ὁ πρωθυπουργὸς Chivu Stoica, ἐπικεφαλῆς τῆς ἀντιπροσωπείας, τὸ παλιὸ στέλεχος τοῦ Κ.Κ. Ρουμανίας Grigore Preoteasa, Γραμματέας Προπαγάνδας τῆς Κεντρικῆς Ἐπιτροπῆς τοῦ Κόμματος, ὁ Νικολάε Τσαουσέσκου, δεύτερος τῇ τάξῃ στὴν ἀντιπροσωπεία ὡς ΓΓ τοῦ Ὀργανωτικοῦ τοῦ Κόμματος καὶ οἱ Alexandru Mogioros, Leonte Rautu, Stefan Voitec καὶ Stefan Voicu…

Τὸ ἀεροπλάνο, ἕνα ILIUSIN-14, ἀπογειώθηκε ἀπὸ τὴν Baneasa καὶ ἔφτασε πάνω ἀπὸ τὴν Μόσχα, τὸ ἀπόγευμα τῆς 4ης Νοεμβρίου τοῦ 1957, στὶς 17:58, τοπικὴ ὥρα. Ἄρχισε νὰ κάνει προσπάθειες προσεδάφισης μέσα σὲ ἄσχημες μετεωρολογικὲς συνθῆκες. Κάποια λάθη τοῦ πιλότου καὶ ἡ κακὴ ὁρατότητα, ὁδήγησαν τὸ ἀεροπλάνο νὰ ἀκουμπήσει τὶς κορυφὲς τῶν δέντρων τοῦ γειτονικοῦ δάσους καὶ νὰ καταπέσει. Ἀμέσως ἀνεφλέγη. Ἡ ἐπέμβαση τῶν σοβιετικῶν σωστικῶν δυνάμεων ἦταν κεραυνοβόλα.



Στὰ συντρίμμια ἄφησε τὴν τελευταία του πνοὴ ὁ Grigore Preoteasa ἀπὸ τὴν ρουμανικὴ ἀντιπροσωπεία καὶ οἱ σοβιετικοὶ ἀξιωματικοὶ τοῦ πληρώματος V.N. Șliahov, ο  I.I. Hriukalov και ο μηχανικός N.Z. Pavlikov. Οἱ ὑπόλοιποι ἀνασύρθηκαν ἀπὸ τὰ συντρίμμια μὲ μικροτραυματισμοὺς ἀλλὰ ζωντανοί. Ὁ δυστυχὴς Τσαουσέσκου ἐκτὸς ἀπὸ μερικοὺς ἀσήμαντους τραυματισμοὺς ἔσπασε τὸ δεξί του χέρι.

Ὁ Grigore Preoteasa...

Ἡ εἴδηση τοῦ ἀτυχήματος δημοσιεύτηκε στὸ Βουκουρέστι μὲ δυὸ μέρες καθυστέρηση, στὶς 6 Νοεμβρίου. Οἱ πληροφορίες ὅμως γιὰ τὸ θάνατο τοῦ Grigore Preoteasa, ἄγνωστο γιατί,  δημοσιεύτηκαν στὴν πρώτη σελίδα τῆς ἐφημερίδας τοῦ Κόμματος Scînteia, στὶς 12 Νοεμβρίου.

 Ἡ σωρὸς τοῦ Grigore Preoteasa τέθηκε μιὰ μέρα γιὰ προσκύνημα στὸ Σπίτι τῶν Συνδικάτων τῆς Μόσχας καὶ κατόπιν, μ’ ἕνα εἰδικὸ γιὰ τέτοιες περιπτώσεις τραῖνο, μεταφέρθηκε στὸ Βουκουρέστι. Ἐκεῖ ὀργανώθηκε μιὰ τελετὴ ἀνάλογη τῆς θέσης τοῦ ἐκλιπόντος. Ἐνταφιάστηκε κατ’ ἀρχὴν στὸ Στρατιωτικὸ Κοιμητήριο  Ghencea καὶ τὸ 1963 ἡ στάχτη του μεταφέρθηκε στὸ Μνημεῖο τῶν Ἡρώων στὸν Ἀγώνα γιὰ τὴν Ἐλευθερία τοῦ Λαοῦ καὶ τῆς Πατρίδας, γιὰ τὸν Σοσιαλισμό(!), τὸ ὁποῖο βρισκόταν στὸ Πάρκο τῆς Ἐλευθερίας…

Ἡ κηδεία τοῦ Grigore Preoteasa στὸ Βουκουρέστι…

  Ὁ Grigore Preoteasa εἶχε γεννηθεῖ τὸ 1915. Καθοδηγητὴς τῶν ἀπεργιῶν τοῦ 1933, συνελήφθη κι ἔμεινε δυὸ χρόνια στὶς φυλακὲς Jilava, Doftana καὶ Vacaresti. Ἐκεῖ ἦλθε σὲ ἐπαφὴ μὲ τὴν ἡγεσία τοῦ ΚΚ Ρουμανίας. Στὶς ἀρχὲς τῆς δεκαετίας τοῦ ’40, γιὰ τὴν ἀριστερὴ δημοσιογραφική του δράση ἐκτοπίστηκε στὰ στρατόπεδα Ciuc, Caracal καὶ Targu-Jiu (1940-1944). Μετὰ τὴν κατάληψη τῆς Ρουμανίας ἀπὸ τὰ σοβιετικὰ στρατεύματα, μεταξὺ τῶν ἄλλων ἔγινε Διευθυντὴς τῆς ἡμερήσιας ἐφημερίδας Romania liberă, διευθυντὴς τοῦ Ρουμανικοῦ Πρακτορείου Εἰδήσεων Agerpres καὶ Ὑπουργὸς τῶν Ἐξωτερικῶν (1955-1957). Ἀπὸ τὴν δεκαετία τοῦ 30, ἦταν ὁ στενότερος φίλος του Τσαουσέσκου. Μὲ πρόταση τοῦ Τσαουσέσκου ἔγινε τὸ 1957 μέλος τοῦ ΠΓ τῆς ΚΕ τοῦ ΚΚ Ρουμανίας. Μαζὶ ἀνέβηκαν, μὲ μεγάλη προσοχὴ τὴ κομματικὴ ἱεραρχία. Ἐκείνη τὴν ἐποχὴ θεωροῦσαν ὅτι αὐτὸς θὰ καταλάβει, μετὰ τὸν Gheorghe Gheorghiu Dej, ὅλα τα κομματικὰ καὶ κρατικὰ ἀξιώματα. Τὸ ἀεροπορικὸ δυστύχημα στὸ Βνούκοβο τῆς Μόσχας, ἔφερε τὸν Τσαουσέσκου στὴν ἡγεσία τοῦ ΚΚ Ρουμανίας, ἀλλὰ καὶ τῆς ἴδιας της χώρας. Τὰ ὑπόλοιπα εἶναι γνωστά…  Ἄλλαξε ὁ ροῦς τῆς Ἱστορίας, κι ὅπως μᾶς ἔλεγε ὁ φτωχὸς θυρωρὸς τῆς φοιτητικῆς ἑστίας IPCD, ἐκ τοῦ γεγονότος ὅτι ἀπὸ τὴν πτώση τοῦ ἀεροπλάνου, σώθηκε ὁ Σὲφ (Νικολάε Τσαουσέσκου), ὑπάρχει καὶ ἡ Ρουμανία ἀκόμη καὶ σήμερα…



Κηδεία τοῦ Grigore Preoteasa. Προσέξτε ποιοὶ μεταφέρουν τὸ φέρετρο: ἀριστερὰ ὁ Τσαουσέσκου μὲ τὸ δεξὶ χέρι μπαταρισμένο καὶ δεξιὰ ὁ Μπρέζνιεφ

Καὶ κάτι ἀκόμη, ἔτσι γιὰ τὴν ἱστορία: τὴν δεκαετία τοῦ ’80, τὰ παιδιὰ τοῦ Grigore Preoteasa, Gheorghe καὶ Ilinca μετανάστευσαν στὸ New Jesrey τῶν ΗΠΑ, ὅπου καὶ ζοῦν μέχρι σήμερα. Ἡ κόρη τοῦ Preoteasa, Ilinca, ἦταν μέχρι προτινὸς σύζυγος τοῦ δεύτερου, μετὰ τὸν Petre Roman πρωθυπουργοῦ τῆς μετακομμουνιστικῆς Ρουμανίας, Andrian Nastase, ἀπὸ τὸν ὁποῖο χώρισε ἐν μέσω μεγάλου σκανδάλου, τὸ ὁποῖον δὲν μᾶς ἀφορᾶ…